Žaklina Li Buvije rođena je 28. jula u Soutemptonu, država Njujork, kao starija kćerka brokera francuskog porijekla Džona “Džeka” Vernoa Buvijea III i Džene Li Buvije. Sa očeve strane, Žaklina i njena sestra Li pripadale su porodici Van Salis, potomcima trgovaca holandsko-južnoafričkog porijekla, koji su se nastanili u Nju Amsterdamu (prvo ime Njujorka) u 18. vijeku. Roditelji su se razveli još dok je bila djevojčica, a majka se ponovo udala za bogatog Hjua D. Aukinklosa, koji je već bio oženjen majkom poznatog pisca Gorea Vidala. Odmalena je Džeki Buvije obožavala jahanje, te osvojila veliki broj trofeja i medalja. Pisala je pjesme i priče, crtala ilustracije za njih i išla na časove baleta. Bila je veoma vezana za oca, što se ne bi moglo reći i za odnos sa majkom, koje se sjećala kao izuzetno pedantne i jako stroge. Školovala se prvo u školi Miss Porter’s , pa u Koledžu Vasari i Univerzitetu Džordž Vašington, gdje je 1951. dobila diplomu iz umjetnosti.
LJUBAV NA PRVI POGLED Tokom 1949. godine je na pariškoj Sorboni provela jedan od najsretnijih perioda u životu i razvila veliku ljubav prema Francuskoj i njenoj kulturi, ljubav koja će se kasnije ispoljiti na mnogo načina, među kojima je njen način odijevanja. Izvrsno je govorila francuski i španski. Prvi posao je dobila kao fotograf, a zatim kao urednica u Washington Times-Heraldu, zahvaljujući kojem postaje zapažena u vašingtonskom političkom okruženju. Jednom prilikom joj je pružena mogućnost da intervjuiše senatora Džona F. Kenedija, kojeg je štampa već bila proglasila novim mogućim američkim predsjednikom. Zaljubili su se na prvi pogled i nakon njene kratkotrajne veze sa brokerom Džonom Hastedom Ml. Žaklina se 12. septembra 1953. udala za tadašnjeg senatora Džona Ficdžeralda Kenedija, novu zvijezdu američke Demokratske partije, što je izazvalo veliko interesovanje medija. Mlada je na samoj ceremoniji pred više od 2.000 zvanica nosila haljinu dizajnerke En Lov. U tom braku Žaklina je rodila četvoro djece: Arabelu (1956, umrla odmah po rođenju), Karolinu 1957, Džona Ficdžeralda (1960-1999) i Patrika (rođen i umro u avgustu 1963). Djeca su fenomenalan poklon za mene i zahvalna sam što ponovo mogu da gledam svijet kroz oči mališana. Vratili su moju vjeru u porodične vrijednosti i budućnost zajednice”, rekla je u jednom od intervjua gospođa Kenedi.
Njihov brak nije mogao proći bez nevolja, utoliko što je Džon bio neizlječivi ženskaroš i uz to osjetljivog zdravlja, tako da se Žaklina uglavnom pretvarala da ne zna za njegove mnogobrojne veze. “Ne mislim da postoji ijedan muškarac koji je vjeran svojoj ženi”, govorila je. Prve godine zajedničkog života su proveli u Džordžtaunu. Žaklina je potpuno osvojila porodicu Kenedi svojim rafiniranim i evropskim načinom života. Postojala je jedna vrsta obostranog obožavanja između Žaklina i Džonovog oca i posebna bliskost sa Robertom, Džonovim bratom. Glava porodice Kenedijevih, impresioniran snahom, imao je omiljeni citat: “Političar mora imati ženu, a katolički političar mora imati ženu katolkinju. Ona mora ‘imati nivo’. Džeki ima više otmjenosti nego ijedna druga djevojka koju sam upoznao.”
Džeki Buvije i Džon Kenedi vjenčali su se 12. septembra 1953.
FIRST LADY Kada je Kenedi pobijedio Ričarda Niksona na predsjedničkim izborima 1960. i postao 35. američki predsjednik, Džeki je postala jedna od najmlađih First Lady u historiji. I mada je izjavila kako će najprije da bude supruga i majka pa tek onda Prva dama, našla je načina da se prilagodi strogom političkom životu i polako, ali sigurno gradila je imidž idealne žene političara. Pomagala je Džonu u osmišljavanju govora i vodila brigu o njegovoj garderobi, bila je uz njega kada je držao govore u Senatu, prisustvovala je političkim skupovima i prijemima, koktelima i svečanim ručkovima, te se uključila u senatorski komitet Crvenog krsta i kulturni kružok žena senatora. Kao Prva dama (titula joj se nije sviđala jer joj je zvučala kao ime konja) morala je potpuno da promijeni svoj život koji se neprestano odvijao pod svjetlima reflektora. Ali, nastojala je uvijek zaštititi djecu od očiju javnosti i pružiti im adekvatno obrazovanje.
Njena naklonjenost prema francuskoj houte couture nailazila je na kritike onih pretjerano patriotski nastrojenih Amerikanaca, što joj nije smetalo da zahvaljujući svom posebnom stilu postane prepoznatljiva ikona internacionalne elegancije. “Novine pišu da trošim 30.000 dolara godišnje kupujući parišku odjeću i da me žene zbog toga mrze. Ne bih toliko mogla potrošiti ni da nosim veš od hermelina”, izjavila je jednom prilikom. Izazivala je oduševljenje svojim ponašanjem, ljepotom i gracioznom pojavom gdje god da se pojavila. Njen osjećaj za umjetnost i poznavanje istorije su joj omogućili da se lično pobrine za unutrašnje uređenje Bijele kuće, vraćajući joj nekadašnji originalni izgled.
VELIČANSTVENOST Predsjednički par najviše se isticao po svom velikom zanimanju za društvena i kulturna dešavanja. Džeki, kako su je od milja zvali, nastojala je svim silama učiniti da Vašington postane centar američke kulture i izvor ponosa cijele nacije. Njen interes za kulturu je često naglašavan u štampi i na televiziji, te je u tom periodu, kao nikada ranije, poraslo zanimanje za kulturu na nacionalnom nivou. Konkretan primjer tog interesovanja je njen projekat za osnivanje muzeja posvećenog američkoj istoriji, kasnije realizovan u Vašingtonu.
Džeki Kenedi sjedila je pored svog muža 22. novembra 1963. kada je ubijen u Dalasu. Postala je nezaboravna ona dramatična scena kada se nagnula da dohvati komad njegove lubanje koji je završio na karoseriji automobila. Džeki je odbila da skine krvavu garderobu i otišla je na aerodromu u svom roza Chanel kaputu koji je bio isprskan Džonovom krvlju. Tada su zabilježene njene riječi: “Pustite ih da vide šta su uradili”. Hrabrost ispoljena u trenucima atentata na njenog muža donijela joj je obožavanje cijelog svijeta. Držeći svoje dvoje djece za ruke, slijedila je pješke mužev kovčeg od Bijele kuće do Katedrale svetog Mateja i upalila vječni plamen na njegovom grobu na Arlingtonu. London Evening Standard je pisao: “Žaklina Kenedi dala je američkom narodu nešto što mu je uvijek nedostajalo – veličanstvenost”. Udovica je bila u žalosti godinu dana, tokom kojih se nije pojavljivala u javnosti.
ONAZIS I nakon smrti muža i njenog povlačenja iz javnog i političkog života interes javnosti za Džeki nije prestao. Želeći da to promijeni, ali i potisne vašingtonske uspomene, preselila je sa djecom u Njujork 1964. godine. Tamo je imala barem malo privatnosti. Ubistvo Roberta Kenedija 1968. godine ju je uvjerilo kako bi i ona i djeca mogli da budu u opasnosti ukoliko ostanu u SAD-u. To je ubrzalo njenu odluku, te se Žaklina 20. oktobra 1968. udala za grčkog brodovlasnika Aristotela Onazisa, koji je zbog nje prekinuo svoju dugogodišnju vezu sa operskom divom Marijom Kalas. Ulaskom u drugi brak izgubila je zaštitu tajne službe (Robert Kenedi je napadnut tri mjeseca prije), ali je završila u zagrljaju čovjeka koji je imao novac i moć i koji joj je mogao garantovati zaštićenost, sem društvenog statusa na koji je bila navikla. “Prvi put se udajete zbog ljubavi, drugi zbog novca, a treći zbog društva”, njena je izjava. Sa strane je izgledalo da brak i nije najbolje funkcionisao, rijetko su bili zajedno, te se Džeki posvetila putovanjima i šopingu. Iako se Onazis dobro slagao sa njenom djecom, Džeki i Onazisova kćerka Kristina nisu nikada uspostavile neki bliskiji odnos. Već se mogao nazrijeti njihov skori razvod, kada je 15. marta 1975. Onazis umro, ostavivši svojoj udovici poprilično nasljedstvo.
A WOMEN NAMED JACKIE U ljeto 1975. godine, u Hustleru je objavljena fotografija gole Džeki na jednom grčkom ostrvu, izazvavši veliku neugodnost i njoj i porodici Kenedi. Nakon što je drugi put ostala udovica, Džeki je počela da se bavi izdavaštvom i postala je stariji izdavač Doubledaya kao stručnjak za egipatsku umjetnost i književnost. Posljednje godine života provela je u Nujorku i Martinim vinogradima (Martha’s Vineyard) sa Morisom Tempelsmenom, belgijskim industrijalcem i trgovcem dijamantima. Početkom 1994. dijagnostikovan joj je limfom, a 19. maja iste godine je umrla u 64. godini u svom apartmanu na Petoj aveniji. Žaklina je sahranjena na groblju Arlington, pored prvog muža Džona Kenedija i njihovo dvoje prijevremeno rođene djece, sina Patrika i ćerke Arabele. Na sahrani je njen sin Džon naveo tri stvari koje su je suštinski predstavljale: “Ljubav prema riječima, privrženost porodici i avanturistički duh”. Ostala je zapamćena kao hrabra i dostojanstvena žena, vrijedna poštovanja, mada je u skandaloznoj knjizi Dejvida Hejmana iz 1991. A Women Named Jackie, supruga predsjednika Kenedija prikazana kao nemoralna i pohotna žena koja je u krevet odvukla brojne slavne muškarce. Prema Hejmanovom pisanju, dok ju je Džon varao sa Merilin Monro i Odri Hepbern, Džeki je zavela čuvenog glumca Vilijama Holdena, potom je nakon jedne pijanke odvukla u krevet Marlona Branda, dok je sa Vorenom Bitijem imala uzbudljivu aferu. Isti autor je 2009. objavio knjigu Bobbie and Jackie: A Love Story, o skandaloznoj ljubavi izmeđi Džeki i njenog djevera. Kako se o Džeki O. dosta toga “otkrilo” nakon njene smrti, na čitaocima je da donesu zaključak koliko u svemu ima istine.
GRACIJA 50/2015.
Snežana Crkvenjaš
