Mnoge žene se sve češće odlučuju na trudnoću nakon četrdesete ili pedesete godine života, te donosimo mišljenje stručnjaka o mjerama opreza, rizicima i izazovima drugog stanja kod žena u zrelijim godinama.
Biološke osnove Kao što je poznato, starenjem žene stare i njene jajne ćelije, a protok vremena utiče na njihov kvalitet i na kvantitet. U osnovi, nakon 45. godine rapidno opada mogućnost žene da zatrudni. “Samo 1% žena iznad pedesete može da ostane u drugom stanju prirodnim putem”, tvrdi Ričard Paulson, nekadašnji šef Odjeljenja reproduktivne medicine na USC Keck School of Medicine u Los Anđelesu, te napominje da uvijek postoje odstupanja od ove teze, ali da su rijetka. Mnoge žene do 45 godina starosti ostaju u drugom stanju zahvaljujući in vitro oplodnji i koristeći sopstvene jajne ćelije. “Međutim, nakon 45. godine, imamo zabilježena samo dva slučaja s ovakvim načinom oplodnje.”
Ipak se dešava Žene u četrdesetim i pedesetim godinama, kaže dr Paulson, mogu da zatrudne i to uz pomoć doniranih jajnih ćelija, ili čak svojih, ali zaleđenih mnogo ranije, te uz pomoć partnerove ili donirane sperme. Jajne ćelije i sperma se spajaju u laboratorijskim uslovima, a transfer embriona u matericu dešava se nakon tri do pet dana. Trudnoća kod žena iznad 50 godina, koje su ostale u drugom stanju zahvaljujući in vitro oplodnji, zabilježena je prvi put 1992. godine, i u Americi takvih slučajeva bude oko 300 godišnje, uz pomoć doniranih jajnih ćelija. “Trudnoća je zavisna od jajne ćelije, a one koje se proizvode u materici žene starije od 50 godina jednostavno nisu funkcionalne”, kaže dr Paulson.
Mjere opreza Specijalista za plodnost, kontrolu i liječenje trudnica, dr Tristan Emili Bikman, kaže kako ne postoje posebne mjere opreza za trudnicu u starijoj dobi. Većina žena koja ostane u drugom stanju to i ne zna u prva dva mjeseca, a dnevni režim uzimanja prenatalnih vitamina je najbolja inicijalna mjera koja važi za sve žene. Dr Bikman savjetuje svim trudnicama, bez obzira na dob, da izbjegavaju alkohol i namirnice koje mogu da budu izvor zaraze, odnosno potencijalni izvor bakterija poput sirove ribe ili nedovoljno kuvanog mesa, ribu koja sadrži visoku koncentraciju žive te sve što je nepasterizovano. Vježba se preporučuje trudnicama koje nemaju ustanovljene komplikacije. “Uvijek kažem pacijentkinjama da se ne bave sportom koji uključuje kontakt s drugom osobom, da ne smiju da padnu, ni da budu udarene, ni da isprobavaju nešto što prije nisu, te da im otkucaj srca ne smije prelaziti 140 u minuti”, kaže američka doktorka.
Rizici “Kod žena iznad 35 godina postoje veće šanse za abnormalnosti hromozoma u jajnim ćelijama, ali danas postoje skrining testovi, pa zato trudnice iznad 35 i dobiju posebnu ‘starosnu’ oznaku tokom praćenja trudnoće. Osim toga, u kasnijoj dobi žena obično zatrudni uz donirane jajne ćelije, koje je dobila od mlađe žene, pa je tako i rizik manji. “Trudnoća sama po sebi nije teška, najteži dio je začeće, a većina trudnoća bez obzira na dob liči jedna na drugu”, kaže dr Bikman. Istina, postoji veći rizik od dijabetesa, hipertenzije, prijevremenog poroda i usporenog rasta djece kada su žene starije, bez obzira radi li se o in vitro oplodnji ili ne.
ZAKLJUČAK Žene u četrdesetim i pedesetim danas češće ostaju trudne jer imaju i više mogućnosti na raspolaganju, a njihova mentalna svijest dok prolaze kroz sve procese oplodnje, od testova do primanja hormonskih terapija, može da se mjeri s vojnikom na boljnom polju. “Ipak, za starije žene, sve zavisi od jajnih ćelija”, zaključuje dr Paulson.
Slavne žene koje su postale mame poslije 45.
Nakon što je kćerku Nalu rodila u 41, Hali Beri svoje je drugo dijete dobila u 48. godini. Iste je dobi bila i njena koleginica Đina Dejvis kad je rodila blizance, a samo dvije godine ranije na svijet je donijela kćerku. Glumica Laura Lini rodila je sina u 49. godini, dok je oskarovka Holi Hanter imala 47 kada je rodila blizance. Beverli Danđelo rodila je blizance Antona i Oliviju kada je imala 49, a sretni tata bio je Al Paćino, tada 65-godišnjak. Suzan Sarandon koja je imala “samo” 45 godina kad je rodila sina Majlsa, Hilari Svonk je dobila blizance u 48, slavna fotografkinja Eni Libovic je pomoću vještačke oplodnje postala majka u 51, a pet godina kasnije dobila je bliznakinje koje je rodila surogat-majka.
