Razgovarala Danijela Đonović/Foto Privatna arhiva
Ime dr Vesne Mačić zauvijek će biti upisano u istoriju crnogorske nauke – kao naučnice koja je kao dio bugarske naučne ekspedicije prva iz Crne Gore imala privilegiju da istražuje tlo i podmorje Antarktika. Rođena je 1972. godine u Kotoru, gdje je završila osnovnu i srednju školu, na Fakultetu za biologiju u Novom Sadu diplomirala je 1997. godine, magistarske studije Inžinjerstva zaštite voda završila je 2001. na TEMPUS-u (Trans European Mobile Programs for University Studies), a doktorske studije biologije 2010. na Univerzitetu Novi Sad, Departman za biologiju i ekologiju. U Institutu za biologiju mora zaposlena je od 1997. godine, učestvovala je u realizaciji preko 200 domaćih i međunarodnih projekata, pohađala brojne seminare, a autorka je više od 100 naučnih radova. U fokusu njenog rada, osim morskih trava i algi, su zaštićene vrste beskičmenjaka, mapiranje morskih staništa, kreiranje zaštićenih zona u moru i monitoring. Služi se engleskim i italijanskim jezikom i aktivno bavi ronjenjem. U zvanju je naučnog saradnika za fitobentos, a njeno učešće u ekspediciji na Antarktiku nije bilo samo ostvarenje profesionalnog sna, označilo je i povezivanje Crne Gore sa globalnim istraživačkim centrima kao i jačanje naučne saradnje.
Ekspedicijski poduhvat je Vašim učešćem otvorio vrata za povezivanje naučnih institucija Crne Gore sa globalnim istraživačkim centrima. Kako biste opisali ovaj korak u kontekstu naučne saradnje?
– Institut za biologiju mora je od početka svog rada 1961. bio otvoren za međunarodnu saradnju, a zapravo izučavanje mora i podrazumijeva takvu saradnju jer mora i okeani, kao i živi svijet u njima, ne poznaju administrativne granice. Ipak, naš dosadašnji rad se skoro u potpunosti odnosio na Jadransko i Sredozemno more dok je saradnja sa Bugarskom bila minimalna i to uglavnom u nekim projektima koji su uz Sredozemno obuhvatali i Crno more. Ova nova saradnja sa Bugarskim antarktičkim institutom i moje učešće u 33. bugarskoj misiji na Antarktiku svakako predstavlja jedan potpuno novi horizont. Nadam se da ćemo naći načina da u budućim misijama mnogo aktivnije uključimo naše istraživače i to ne samo iz Instituta za biologiju mora već i iz drugih institucija u Crnoj Gori. Za nas je to naučni izazov, ali ujedno i potvrda da naš Institut ima kapaciteta da učestvuje u vrlo kompleksnim naučnim istraživanjima kao što je istraživanje Antarktika.
Kakav je osjećaj biti prva naučnica iz Crne Gore koja je dobila priliku da istražuje Antarktik, najizolovaniji i klimatski najekstremniji kontinent?
– Mada se bavim ronjenjem koje spada u ekstremne sportove, ne volim zimu i nikada nisam ni sanjala da bih mogla da odem u tako ekstremne krajeve. Ipak, Antarktik je veoma neistražen kontinent pa predstavlja veliki izazov za sve naučnike, za pomjeranje granica poznatog i za ispitivanje nekih sopstvenih granica. Osjećam se srećno i počastvovano što sam dobila tu priliku, a ujedno, po ko zna koji put, ostala sam zadivljena pred ljepotom i silom prirode.
Kakvi su bili uslovi za putovanje do “kraja svijeta”?
– Bugarski brod RSV 421 Sv. Kiril i Metodije u novembru je isplovio iz Bugarske i doplovio do najjužnijeg grada u Argentini, Ušuaja (Ushuaia), krajem decembra 2024. gdje sam se i ja ukrcala. Zapravo, Ušuaja se naziva krajem svijeta jer je najjužniji grad na planeti, a takođe u obližnjem nacionalnom parku Ognjena zemlja nalazi se i najjužnija željeznica na planeti. Bilo mi je zaista izuzetno zadovoljstvo, ali i iščekivanje da kao predstavnik Instituta za biologiju mora iz male Crne Gore, nakon tri dana putovanja avionom, putovanje dalje od “kraja svijeta” nastavim brodom RSV 421 Sv. Kiril i Metodije koji naučnike i tehničare prevozi do bugarske antarktičke stanice Sv. Kliment Ohridski na ostrvu Livingston. Saradnja sa svim kolegama i ukupnom posadom broda bila je izuzetno dobra, tako da su se i ekstremniji meteo uslovi lakše prevazilazili.
Kompletan tekst možete pročitati u GRACIJI 232/mart 2025.
